‘We maken de mest milieuvriendelijk’
‘De melkprijs ging heftiger schommelen, toen de quotering eraf ging. En duurzaamheid werd tegelijkertijd steeds belangrijker. Toen dacht ik bij mezelf: we moeten een nieuwe inkomstenbron creëren, om de toekomst zeker te stellen.’
Martin Veldscholten is een van de initiatiefnemers van coöperatie IJskoud. Begin 2019 zag hij de coöperatie in bedrijf gaan. Ruim drie jaar nadat ze met het idee begonnen, vijf jaar na de eerste haalbaarheidsstudie en tien jaar na de prijsvraag, waar het allemaal mee begon.
In 2010 schreef Noord Deurningen zich in voor een prijsvraag ‘Het Duurzaamste Dorp van Overijssel’. Met hun visie op een energieneutraal dorp in 2020, wonnen ze de hoofdprijs. Een werkbudget, om hun plannen te gaan realiseren.
Martin: ‘We lieten een rapportje maken over onze lokale mogelijkheden voor hernieuwbare energie. Daar kwam mestvergisting voor biogasproductie uit. En omdat ik als enige melkveehouder in de werkgroep zat, ging ik daar de boer mee op. We organiseerden een infoavond voor de circa dertig melkveebedrijven in het dorp. Dat leverde zes enthousiaste ondernemers op, die samen de kar wilden trekken.’
‘Wat kost dat?’
Een kenmerk van hernieuwbare energie is dat de kost voor de baat uitgaat. Dan wil je zeker weten dat die baat er uiteindelijk wél komt. ‘Op basis van dat eerste rapportje en onze zéér innovatieve plannen, kregen we een subsidie van de provincie. Daarmee konden we volledig onderzoeken wat we moesten realiseren, hoe dat moest gebeuren en tegen welke investering. Dat zag er allemaal goed uit. Dus gingen we eens met de buren praten.’
Alle neuzen dezelfde kant op
Wie een vergister wil bouwen, heeft vergunningen nodig. Dan is het goed om te weten of de buurt gaat protesteren. ‘We kregen de handen al snel op elkaar. Iedereen staat erachter dat we onze eigen mest vergisten, op een kleinschalige en milieuvriendelijke manier. De gemeente heeft er beleid op gemaakt, want dat was er niet. Dat hele traject vroeg al genoeg tijd en vanaf dat moment werden we nog drukker. Zo moesten we vergisters vergelijken en de juiste kiezen voor op onze bedrijven. De leidingen laten leggen voor het biogastransport. En afnemers zoeken, want dit gas kun je niet opslaan. Het moet rechtstreeks van de vergister naar de afnemer getransporteerd worden en dat is de crux. Biogas produceren is simpel. De juiste hoeveelheid gas op het juiste moment, op de juiste plaats krijgen; da’s een veel grotere uitdaging.’
Kwartiertje werk per dag
De vergister bij Martin op het bedrijf is de eerste die ging draaien. Als testcase voor de rest en om de kinderziektes eruit te halen. Sinds begin 2019 draaien ze alle zes. Probleemloos. ‘We produceren 24/7 biogas en het kost me een kwartiertje werk per dag. Het is gewoon een hartstikke goed verhaal. En nu moeten we zorgen dat meer boeren zich aansluiten!’
